ΠΑΜΕ ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟ -Μπέη Χαμάμ (Λουτρά παράδεισος)



Χρόνια περνούσα έξω από το κτίριο Μπέη Χαμάμ, άλλες φορές βιαστικά, άλλες με το λεωφορείο και άλλες φορές στεκόμουν πιο δίπλα στην πλατεία, κάτω από το άγαλμα του Ελευθερίου Βενιζέλου περιμένοντας τους φίλους μου για την καθιερωμένη βόλτα στην πλατεία Αριστοτέλους . Το χάζευα, ποτέ όμως δεν πλησίασα, ούτε καν ρώτησα πως λέγεται και τι ακριβώς είναι αυτό το κτίριο, που βρίσκεται  στην άκρη της πλατείας, επί της οδού Εγνατία περίπου στο ύψος της οδού Αριστοτέλους.



Μια εκδρομή όμως με θέμα τα Χαμάμ και τα Λουτρά της Θεσσαλονίκης και της γύρω περιοχής μου έλυσαν την απορία ως προς το άγνωστο σε μένα αλλά όπως διαπίστωσα και σε αρκετούς φίλους μου από το γκρουπ, μνημείο.

Το άγνωστο κτίσμα  που το αναγνώριζα βεβαίως ως οθωμανικό, είναι το Μπέη Χαμάμ, μας ενημέρωσε  ο ξεναγός, κατασκευάστηκε από τον Μουράτ Β΄, το 1430 και λειτουργούσε ως χαμάμ μέχρι και το 1968, με το όνομα λουτρά παράδεισος. Τα χαμάμ έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην κουλτούρα των χωρών της Ανατολής, ήταν μέρη συναντήσεων, εξαγνισμού αλλά και αρχιτεκτονικής ομορφιάς, έτσι όπου βρέθηκαν οι Οθωμανοί φρόντισαν να κατασκευάσουν τέτοια κτίρια και πολλά  σώζονται μέχρι τις μέρες μας.
Συζητώντας με Έλληνες της Πόλης που θυμόταν τα χρόνια που έζησαν εκεί, μου έλεγαν ότι ήταν τόπος συνάντησης, τρόπος ζωής, αφού ολόκληρες οικογένειες αλλά και γείτονες βρισκόταν τακτικά εκεί για να περάσουν όμορφα την ημέρα τους και όχι μόνο, να πουν τα μυστικά τους να βγάλουν τα εσώψυχα τους, να γελάσουν με την ψυχή τους, να γνωριστούν καλύτερα, να καθαρίσουν το κορμί τους από ότι είναι περιττό, αλλά και να εξαγνίσουν την ψυχή τους, με τις εξομολογήσεις τους.



Ένα υπέροχο αξιοθέατο, στο κέντρο της Θεσσαλονίκης, ήταν λοιπόν λουτρό, ένα από τα μεγαλύτερα σε μέγεθος στην Ελλάδα επί της Οθωμανικής εποχής και εξυπηρετούσε τον ανδρικό άλλα και τον γυναικείο πληθυσμό της. Για το κτίσιμό του χρησιμοποιήθηκαν υλικά από 7 γκρεμισμένες εκκλησίες της περιοχής .

Μπαίνοντας στο χαμάμ από την πλευρά της Εγνατίας οδού, βρεθήκαμε στον ψυχρό χώρο όπου αν υψώσεις τα μάτια ψηλά θα δεις τον εντυπωσιακό τρούλο και τον πρώτο όροφο, όπου βρίσκονται τα αποδυτήρια, στα όποια απαγορεύεται να ανέβεις από την ξύλινη σκάλα.



Προχωρώντας θα βρεις πρώτα στον χλιαρό χώρο και αμέσως μετά στον θερμό θάλαμο που έχει γύρω του   πολλές μικρότερες αίθουσες. Εντυπωσιακός ο θερμός χώρος με την μαρμάρινη πλάκα η οποία θερμαίνονταν και εκεί γίνονταν το μασάζ αφού πριν τρίβονταν καλά με τον κετσέ και το σαπούνι, για να καθαρίσουν το σώμα .

Το εσωτερικό του  χαμάμ ιδιαίτερα εντυπωσιακό, το λέω  με ενθουσιασμό, αφού έχω επισκεφτεί αρκετά χαμάμ στην Τουρκία και ο διάκοσμος του ιδιαίτερος και πλούσιος.

Έχει πολλές οκταγωνικές αίθουσες που επικοινωνούν μεταξύ τους αλλά όταν περπατάς μόνος σου, όπως έκανα εγώ για να προλάβω να βγάλω φωτογραφίες χωρίς κόσμο μπροστά μου, νομίζεις ότι βρίσκεσαι σε ένα λαβύρινθο και θα σας εξομολογηθώ  ότι κάποια στιγμή δίσταζα να προχωρήσω γιατί δεν ήξερα που θα βρεθώ και τι θα συναντήσω ....

Επηρεασμένη από βιβλία και συζητήσεις νόμιζα ότι κάπου στην γωνία θα πεταχτεί το γιουσουφάκι του χαμάμ. Για πολλά χρόνια φημολογείτο ότι τα χαμάμ ήταν τόποι ακολασίας, ποιος ξέρει....





Μεγάλες αλλά και μικρότερες αίθουσες, τις έλουζε το φυσικό φως που έμπαινε από  τις τρύπες στους τρούλους της οροφής, αψίδες και περίτεχνος διάκοσμος  στους τοίχους (κυψελωτά κοσμήματα ), τοιχογραφίες που αχνοφαίνονται, ένα πάτωμα όπου μας εξήγησε ο ξεναγός είναι  φτιαγμένο με 2 υποστρώματα ώστε να κυκλοφορεί ζεστός αέρας ανάμεσα και να θερμαίνει τα μαρμάρινα πατώματα.Ο ζεστός αέρας διοχετεύονταν με πήλινες σωληνώσεις και στους τοίχους ώστε να έχει ζέστη, να  δημιουργούνται  ατμοί και να υπάρχει πάντα ζεστό νερό.



Ζωγραφισμένοι τοίχοι,  ψηφιδωτά, μάρμαρο παντού, κεντητοί θόλοι, δέσμες φωτός από ψηλά μέχρι το πάτωμα δίνουν στο κτήριο άλλη διάσταση και σε μεταφέρουν σε άλλη εποχή.




Το χαμάμ ,λειτούργησε για τους Θεσσαλονικιούς μέχρι το 1968, από το 1972 ανήκει στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Πριν λίγα χρόνια το 2016, δόθηκε ειδική άδεια για τα γυρίσματα της ταινίας ” Στην Ηλικία μου Ακόμα κρύβομαι για να Καπνίσω“.  Σκηνοθέτης της ταινίας  η  Rayhana Obermeyer. Πρόκειται για μια διεθνή συμπαραγωγή (Γαλλία, Αλγερία, Ελλάδα) την οποία έφερε σε πέρας η εταιρεία παραγωγής «KG Productions», του Κώστα και της Μισέλ Γαβρά.

Το θέμα της ταινίας η επιβίωση μια γυναίκας σε μια κοινωνία που δεν την σέβεται.
Αλγερία 1995: Η Φατιμά, μια δυνατή γυναίκα και μασέρ ενός χαμάμ σε μια περίοδο κατά την οποία η κατάσταση είναι τεταμένη στην πρωτεύουσα, γίνεται μάρτυρας από μακριά μιας τρομοκρατικής επίθεσης και ενώ προσπαθεί να ηρεμήσει, η ατμόσφαιρα αποδεικνύεται πολύ τεταμένη στον μικρό περίκλειστο κόσμο της, όπου συναντά δυσκολίες στη διατήρηση της τάξης. Η Μέριεμ ένα κορίτσι δεκαέξι ετών που θεωρείτο παρθένα είναι ετοιμόγεννη και έρχεται να κρυφτεί στο χαμάμ, ενώ ο αδελφός της Μοχάμεντ, την κυνηγά για να καθαρίσει την τιμή του με αίμα.....η συνεχεία επί της οθόνης!


 Το αντρικό λουτρό είναι μεγαλύτερο και πολυτελέστερο από το γυναικείο εμείς όμως από την είσοδο στην πλευρά της Εγνατία επισκεφτήκαμε μόνο το γυναικείο τμήμα, το ανδρικό  δεν μπορώ να σας πω με σιγουριά ότι μπορείτε να το επισκεφτείτε,το αντρικό βρίσκεται στη νότια πλευρά, το γυναικείο στην βόρεια και δεν συνδέονται μεταξύ τους.

Έξω από τα χαμάμ βρίσκεται ένα καφέ και ένα πωλητήριο ενθυμίων, όπου εκεί θα πάρετε περισσότερες πληροφορίες. Επειδή εμείς μπήκαμε να το δούμε με ειδικό ραντεβού σε συγκεκριμένη ώρα, υπολογίστε ότι θα μείνετε μέσα τουλάχιστον μια ώρα, καλό είναι και εσείς πριν φτάσετε εκεί να μάθετε  σχετικές πληροφορίες για την λειτουργία του .

Στο χώρο του χαμάμ φιλοξενήθηκε για το διάστημα 14 Δεκεμβρίου 2017 -31 Δεκεμβρίου 2018 έκθεση"Μνημεία στις φλόγες" του 1917, τα εκθέματα της οποίας υπάρχουν ακόμη στον χώρο. Έτσι  μπορείτε να δείτε  στον μεγάλο χάρτη το μέγεθος της καταστροφής από την  φωτιά που κατέστρεψε  μεγάλο μέρος της Θεσσαλονίκης  και της ιστορίας της.



Σίγουρα αξίζει τον κόπο μια επίσκεψη στο Μπέη Χαμάμ (Λουτρά παράδεισος),είναι ένα μνημείο που δεν το απαντάς συχνά στις περιηγήσεις σου, στον Ελλαδικό χώρο και σίγουρα είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιστορίας της Θεσσαλονίκης.

TRIPS AND DREAMS

3 σχόλια:

  1. θαυμασια ξεναγηση για το υπεροχο αυτο μνημειο!!Κριμα που το εχουν κλειστο!!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. ναι μαθαίνω ότι αρκετοί που προσπάθησαν να το επισκεφτούν ,δεν τα κατάφεραν ,ίσως ένα τηλέφωνο από πριν στην αρμόδια υπηρεσία είναι η καλύτερη λύση για την είσοδό μας στον παράδεισο ,ειδικά αν κάποιος πηγαίνει Θεσσαλονίκη από άλλη πόλη.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δυστυχώς είναι κλειστό και ανοίγει μόνο για κάποιες εκδηλώσεις. Πριν 10 μέρες πήγα και πήρα την συγκεκριμένη πληροφορία από το κατάστημα των αναμνηστικών δίπλα. Κρίμα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή