Η Σμύρνη στα τουρκικά İzmir (Ιζμίρ) με πληθυσμό που φθάνει κοντά στα 4.000.000 είναι η 3η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας μετά την Κωνσταντινούπολη και την Άγκυρα, είναι χτισμένη στις ακτές της Τουρκίας και βρέχεται από το Αιγαίο Πέλαγος. Η Σμύρνη έχει μια μακρόχρονη ιστορία που πάει χιλιάδες χρόνια πίσω, κατοικήθηκε από Έλληνες, Ασσύριους, Ρωμαίους, Βυζαντινούς και Οθωμανούς λόγω της σπουδαίας γεωγραφικής θέσης της με έξοδο προς την θάλασσα του Αιγαίου ήταν περιζήτητη πόλη και σημαντικό λιμάνι για όλους.
Δεν θέλω να σταθώ στα γνωστό σε όλους γεγονότα και πως τελικά φθάσαμε στη καταστροφής της Σμύρνης και του αφανισμού του Ελληνισμού της Μικράς Ασίας, τον 19ο και τις αρχές του 20 αιώνα, η Σμύρνη και η ευρύτερη περιοχή γνώρισε χάρη στους Έλληνες κατοίκους, μεγάλη άνθιση τόσο οικονομικά όσο και πολιτιστικά. Εγινε μια κοσμοπολίτικη μεγαλούπολη, αρχίσαν να συρρέουν πλούσιοι επιχειρηματίες από όλη την Ευρώπη για επενδύσεις και συνεργασίες με τους Έλληνες και τους Αρμένιους της περιοχής, έγιναν σημαντικά έργα και η Σμύρνη ήταν πλέον ο συνδετικός κρίκος μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Ιδρυθήκαν πανεπιστήμια, σχολεία και γενικότερα η πόλη έζησε ημέρες ακμής σε όλους τους τομείς. Έτσι την Σμύρνη οι Τούρκοι την αποκαλούσαν "Γκιαούρ Ιζμίρ" δηλαδή Άπιστη Σμύρνη και οι Ευρωπαίοι "Παρίσι του Λεβάντε".
Όμως οι πολιτικές συμφωνίες, οι συνθήκες, οι λάθος χειρισμοί και η κακιά η ώρα δυστυχώς κάναν το κακό και εμείς δεν μένει παρά να την θυμόμαστε σαν μια ακόμη "Χαμένη πατρίδα". 13 Σεπτεμβρίου 1922 η Σμύρνη καίγεται, καίγεται και ο ελληνικός πολιτισμός της Μικρασίας. Η καταστροφή αφήνει πίσω της χιλιάδες νεκρούς, άστεγους, πεινασμένους, καταδιωγμένους και οδηγεί πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπων στην προσφυγιά.
Όμως οι πολιτικές συμφωνίες, οι συνθήκες, οι λάθος χειρισμοί και η κακιά η ώρα δυστυχώς κάναν το κακό και εμείς δεν μένει παρά να την θυμόμαστε σαν μια ακόμη "Χαμένη πατρίδα". 13 Σεπτεμβρίου 1922 η Σμύρνη καίγεται, καίγεται και ο ελληνικός πολιτισμός της Μικρασίας. Η καταστροφή αφήνει πίσω της χιλιάδες νεκρούς, άστεγους, πεινασμένους, καταδιωγμένους και οδηγεί πάνω από ένα εκατομμύριο ανθρώπων στην προσφυγιά.
Η Σμύρνη που αντίκρυσα όταν έφτασα αργά το απόγευμα δεν θύμιζε σε τίποτα την Σμύρνη που γνώριζα μέχρι εκείνη την ημέρα από τα βιβλία και τις αφηγήσεις που είχα παρακολουθήσει σε ντοκιμαντέρ τα προηγούμενα χρόνια, από ανθρώπους που έζησαν εκείνες τις δύσκολες ημέρες περιμένοντας στο λιμάνι να τους πάρει κάποιο καράβι για να συνεχίζουν σαν πρόσφυγες πια τον δρόμο για την νέα τους πατρίδα, την Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους περιουσίες και όνειρα. Αυτή η Σμύρνη έγινε στάχτες τότε.
Αντίκρυσα μια ζωντανή πόλη της Τουρκίας, με ανοικοδόμηση να απλώνεται κατά μήκος της ακτογραμμής του Αιγαίου και να επεκτείνεται στους τριγύρω λόφους, με μεγάλα κτίρια, φαρδύς δρόμους με πολύ κίνηση, με τεράστια malls και καταστήματα, όμορφα καφέ και ρεστοράν, μεγάλες πλατείες, πεζοδρομημένες προβλήτες με πράσινο και πανύψηλους φοίνικες, πάρκα όπου ο κόσμος, νεαρά ζευγάρια, ηλικιωμένοι και οικογένειες με τα παιδιά τους απολάμβαναν τον απογευματινό τους περίπατο, ενώ άλλοι ερασιτέχνες ψαράδες καθισμένοι στις αποβάθρες, έριχναν τα καλάμια τους για να τσιμπήσουν την ψαριά του αυριανού πιάτου τους.
Αντίκρυσα μια ζωντανή πόλη της Τουρκίας, με ανοικοδόμηση να απλώνεται κατά μήκος της ακτογραμμής του Αιγαίου και να επεκτείνεται στους τριγύρω λόφους, με μεγάλα κτίρια, φαρδύς δρόμους με πολύ κίνηση, με τεράστια malls και καταστήματα, όμορφα καφέ και ρεστοράν, μεγάλες πλατείες, πεζοδρομημένες προβλήτες με πράσινο και πανύψηλους φοίνικες, πάρκα όπου ο κόσμος, νεαρά ζευγάρια, ηλικιωμένοι και οικογένειες με τα παιδιά τους απολάμβαναν τον απογευματινό τους περίπατο, ενώ άλλοι ερασιτέχνες ψαράδες καθισμένοι στις αποβάθρες, έριχναν τα καλάμια τους για να τσιμπήσουν την ψαριά του αυριανού πιάτου τους.
Στο Alsancak Kordon, θα περπατήσετε στην τεράστια προβλήτα κατά μήκος της ακτής που θα σας εντυπωσιάσει σίγουρα, ένα τεράστιο έργο ανάπλασης του παλιού λιμανιού που σήμερα διαθέτει πεζόδρομο και πάρκο αλλά και ποδηλατοδρόμο δεν θυμίζει σε τίποτα την προβλήτα από όπου ξεκίνησε ο δρόμος για την προσφυγιά.
Ίσως η βόλτα παραλιακά σου θυμίσει και λίγο Θεσσαλονίκη δεν ξέρω όμως πόσο θα αντέξεις να περπατάς, γιατί είναι πολλά χιλιόμετρα (3.200 μέτρα) βέβαια πολλές θα είναι και οι στάσεις σου.
Σήμερα στο Νο 262, στην Οδό Ατατούρκ, στην περιοχή «La Punta», στεγάζεται από το 1955 το ελληνικό Προξενείο της Σμύρνης, ένα ιστορικό κτήριο, ιδιοκτησίας της οικογένειας Εμμανουήλ Καπετανάκη, από τα λίγα που γλίτωσαν από την καταστροφική φωτιά του 1922. Τα τελευταία χρόνια ανακαινίστηκε από τον ελληνικό κράτος, λόγω στατικών προβλημάτων και λειτουργεί κανονικά. Εντυπωσιακό να βλέπεις την Ελληνική σημαία να υψώνεται εκεί. Ακριβώς δίπλα βρίσκεται το παλιό κτίριο του γερμανικού προξενείου.
Πιο κάτω και στην οδό Gündüğdu No 242 θα συναντήσετε το Μουσείο της Σμύρνης Atatürk, ένα μουσείο που στεγάζεται σε ένα εντυπωσιακό νεοκλασικό αρχοντικό και παρουσιάζει την πολιτική ζωή και ιστορία του Ατατούρκ. Το κτίριο του μουσείου, ήταν ιδιοκτησία του έμπορου ταπήτων Takfor και στη συνέχεια ο ιδιοκτήτης του σπιτιού το εγκατέλειψε στις 9 Σεπτεμβρίου 1922. Ο τουρκικός στρατός οταν μπήκε στη Σμύρνη το χρησιμοποίησε ως αρχηγείο του. Ο Ατατούρκ έμενε κάθε φορά που ερχόταν στη Σμύρνη. Η είσοδος είναι δωρεάν.
Κατά μήκος της παραλίας θα έχετε την ευκαιρία να δείτε εκτεθειμένα πολλά αγάλματα και έργα τέχνης όπως στη πλατεία Gündoğdu, στην περιοχή Alsancak, το εντυπωσιακό Δέντρο της Δημοκρατίας, ένα μνημείο που κατασκευάστηκε από τον γλύπτη Ferit Özşen το 2003 και μαζεύει πολύ κόσμο για να το θαυμάσουν και κυρίως να φωτογραφηθούν κάτω από αυτό.
Μια στάση στο Arkas Art Center, ένα μουσείο τέχνης που βρίσκεται στην οδό Kültür, 1380. Sk. 3-1, Konak/İzmir. Άνοιξε τον Νοέμβριο του 2011, στο κτίριο του 1906 που λειτουργούσε ως γαλλικό προξενείο μέχρι το 2010, δημιουργήθηκε από τον Lucien Arkas.
Στην οδό Atatürk στο No 82 θα βρεις, το Zübeyde Hanım Museum, ένα πλωτό μουσείο που λειτουργεί από τις 13 Μαρτίου 2014 για να κρατήσει ζωντανή τη μνήμη της μητέρας του Ατατούρκ, Zübeyde Hanım,αλλα και να διδάξει στους νέους τη ναυτιλία και την αγάπη για τη θάλασσα. Εκτός από ιστορικές φωτογραφίες, στο μουσείο εκτίθενται υλικά πλοίων με ιστορικά χαρακτηριστικά.
Αφήνοντας την οδό Atatürk, βαδίζουμε στην οδό Cumhuriyet για να φθάσουμε στην πλατεία Konak. Την αναγνωρίζουμε αμέσως από το διάσημο Πύργο του Ρολογιού, σχεδιάστηκε από το Γάλλο αρχιτέκτονα Raymont Charles Père και χτίστηκε το 1901 ως δώρο του Κάιζερ Γουλιέλμου Β΄ στον Σουλτάνο Αβδούλ Χαμίτ Β΄. Εχει ύψος 25 μέτρα και υπάρχουν 4 κρήνες, μια σε κάθε πλευρά του. Αγαπημένο σημείο για ραντεβού ντόπιων και τουριστών αλλά και για φωτογραφίες ειδικά για τα νιόπαντρα ζευγάρια. Πολλοί έρχονται εδώ για να ταΐσουν αλλά και να πετάξουν τα περιστέρια της πλατείας.
Δίπλα από τον πύργο υπάρχει το οκταγωνικό (Υali) Γιαλί Τζαμί, χτίστηκε το 1755 και είναι επενδυμένο εξωτερικά γύρω από τα παράθυρα, με υπέροχα χρωματιστά πορσελάνινα πλακίδια Kütahya. Προτείνω να κάνετε βόλτα και το βράδυ στην πλατεία να δείτε τα αξιοθέατα φωτισμένα.
Λίγο πιο κάτω, θα βρεθείτε στη προβλήτα που φιλοξενεί το Konak Pier, το κτήριο σχεδιάστηκε το 1890 από τον διάσημο Γάλλο αρχιτέκτονα και μηχανικό κατασκευών Gustave Eiffel, για να λειτουργήσει αρχικά ως τελωνείο και αργότερα ως ψαραγορά. Το 2003 ανακατασκευάστηκε για να λειτουργήσει από το 2004 ως πολυτελές εμπορικό κέντρο, όπου μπορείτε να κάνετε και εσείς τις αγορές σας αφού εδώ θα βρείτε πολλά εμπορικά καταστήματα με μεγάλη ποικιλία προϊόντων.
Προτείνω να φθάσετε εδώ απόγευμα για να απολαύσετε τη δύση του ηλίου καθισμένοι σ ένα από τα υπέροχα καφέ ή εστιατόρια που λειτουργούν απολαμβάνοντας τοπικές η διεθνείς γεύσεις, έχοντας υπέροχη θέα προς την θάλασσα αλλά και σε πολλές περιοχές της Σμύρνης.
Προχωρώντας θα βρεθείτε στην Cumhuriyet Meidani-πλατεία της Δικαιοσύνης, χτίστηκε μετά την Καταστροφή του 1922 κατά την διάρκειας της ανακατασκευής της πόλης. Στο κέντρο δεσπόζει το άγαλμα, με τον έφιππο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, που κατασκευάστηκε το 1927 από μάρμαρο και χαλκό από τον διάσημο Ιταλό γλύπτη Pietro Canonica, ο οποίος δημιούργησε πολλά μνημεία στην Τουρκία όπως το Μνημείο της Δημοκρατίας στην πλατεία Ταξίμ της Κωνσταντινούπολης και άλλα μνημεία στην Άγκυρα. Στις ξεναγήσεις συνηθίζουν να λένε ότι ενώ ο Ατατούρκ έχει γυρισμένη την πλάτη του, με το χέρι του όμως να δείχνει προς το Αιγαίο, προς την Δύση....
Ακριβώς πίσω από την Πλατεία της Δημοκρατίας διακρίνοντα τα μεγάλα ξενοδοχεία το Hilton και το Swissôtel που φιλοξενούν επισκέπτες από όλο τον κόσμο, επιχειρηματίες, πολιτικούς και πολλές εκδηλώσεις.
Σαν φόρο τιμής στην Σμύρνη που χάθηκε το '22 επισκεφτείτε το Pasaport Quay, για να δείτε το ιστορικό κτήριο του 1884 που λειτούργησε σαν τελωνείο, για τον έλεγχο διαβατηρίων και καταστράφηκε το 1922, κατά τη διάρκεια της μεγάλης πυρκαγιάς της Σμύρνης, η οποία ξεκίνησε τέσσερις ημέρες αφότου τα τουρκικά στρατεύματα ανακατέλαβαν την πόλη στις 9 Σεπτεμβρίου που έληξε τον Ελληνοτουρκικό Πόλεμο (1919–22), κατέστρεψε το κτίριο μαζί με μεγάλο μέρος της πόλης του λιμανιού. Μπορείτε να διαβάσετε πληροφορίες για την πυρκαγιά της Σμύρνης και τα γεγονότα της εποχής ΕΔΩ )
Χαρακτηριστικό κτίριο που αποτυπώθηκε σε πολλές φωτογραφίες της εποχής με χιλιάδες απεγνωσμένο κόσμο τριγύρω στις αποβάθρες, στην προσπάθεια του να εγκαταλείψει την Σμύρνη που χάθηκε.
Στην συνέχεια επανασχεδιάστηκε και χρησιμοποιήθηκε σαν τελωνείο. Από τις 15 Δεκεμβρίου 2003 λειτουργεί σαν τερματικός σταθμός πλοίων για τοπικά δρομολόγια και έχει έντονη ζωή και κίνηση χάρη στα καφέ και τα καταστήματα που υπάρχουν στην αποβάθρα. Μπορείτε από εδώ να κάνετε την θαλάσσια διαδρομή Konak και Alsancak και να έχετε μια υπέροχη θέα από τη θάλασσα προς την πόλη. Βέβαια ο σταθμός προφέρεται και για άλλες διαδρομές σε πιο μακρινές περιοχές της πόλης Üçkuyular , Göztepe , Bayraklı, Bostanlı και Karşıyaka και χρησιμοποιείται αρκετά από τους ντόπιους.
Αναζητήστε το κτίριο που στέγαζε την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος πριν το '22 στην προκυμαία της Σμύρνης. Η Εθνική τράπεζα άνοιξε το 1919 υποκατάστημα στην Σμύρνη που σύντομα ανταγωνίστηκε μεγάλα τραπεζικά ιδρύματα που υπήρχαν εκεί. Η καταστροφή το βρήκε γεμάτο με θυρίδες Ελλήνων με ότι πολυτιμότερο είχαν. Το κτήριο έμεινε όρθιο από την πυρκαγιά που ξέσπασε το ΄22. Το προηγούμενο διάστημα η διοίκηση της Εθνικής τράπεζας διαβλέποντας τον επερχόμενο κίνδυνο κατάφερε να πουλήσει τα εμπορεύματα και το κτήριο που ήταν στην κατοχή της, στην Τράπεζα Αθηνών λίγο πριν μπει ο τουρκικός στρατός στη Σμύρνη. Ενώ τα περιουσιακά στοιχεία και το προσωπικό κατάφεραν να το φυγαδεύσουν στην Χίο, λίγες ημέρες πριν την καταστροφή.
Σήμερα ανήκει σε τουρκική τράπεζα και πολλές από τις θυρίδες διασώζονται βέβαια δεν ξέρω να σας πω τι και αν υπάρχει κάτι από εκείνη την περίοδο μέσα σ αυτές! Το κτήριο χρησιμοποιήθηκε σαν Κεντρικό Ταχυδρομείο και σήμερα στεγάζει την Διεύθυνση Πολιτισμού και Τουρισμού.
ΤΙ ΑΛΛΟ ΘΑ ΔΕΙΤΕ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
Το Ασανσέρ-Tarihî Asansör, κατασκευάστηκε το 1907 προκειμένου να διευκολύνει τους κατοίκους στο ανέβασμα ενός πολύ απότομου γκρεμού με 155 σκαλοπάτια, ο οποίος χωρίζει την παραθαλάσσια συνοικία της Μελαντίας από την πιο υπερυψωμένη συνοικία του Χαλίλ Ριφάτ Πασά. Εχει ύψος 58 μέτρα και για να ανεβείτε με το Ασανσέρ στην κορυφή θα χρησιμοποιήσετε 2 ανελκυστήρες. Η χρήση του είναι δωρεάν και θα σας προτείνω να το χρησιμοποιήσετε τις απογευματινές ώρες, υπάρχουν μαγαζάκια για καφέ, τσάι, ποτό και μπορείτε να απολαύστε υπέροχη θέα στην πόλη και την θάλασσα που απλώνεται μπροστά σας. Θα το βρείτε στην Turgut Reis, Şht. Nihatbey Cd. 76/A, 35000 Konak στην Σμύρνη.
Και επειδή ξέρω ότι σας αρέσουν τα αρχαία μνημεία πριν σας προτείνω ημερήσιες εκδρομές σε αρχαιολογικούς χώρους που μπορείτε να επισκεφτείτε έχοντας σαν βάση την Σμύρνη θα σας πω ότι πρέπει να κάνετε ένα πέρασμα από την Αρχαία Ελληνορωμαϊκή Αγορά της Σμύρνης, ένα υπαίθριο μουσείο που χτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. καταστράφηκε από σεισμό το 178 π.Χ. και ξαναχτίστηκε χάρη στον Ρωμαίο αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο ενώ μέχρι σήμερα γίνονται ανασκαφές στον χώρο και έρχονται στο φως νέα ευρήματα. Στα must see της αρχαίας αγοράς είναι το αρδευτικό της σύστημα το οποίο λειτουργεί μέχρι τις ημέρες μας, εδώ και 2,500 χρόνια. Δείτε το δικαστικό μέγαρο ένα 3οροφο κτίσμα, τις στοές, τα καταστήματα που άντεξαν στον χρόνο. Η βασιλική της αγοράς είναι το αξιοθέατο που εντυπωσιάζει γιατί είναι η μεγαλύτερη γνωστή βασιλική της Ρωμαϊκής Περιόδου ως προς τις διαστάσεις της. Ο χώρος της Αγοράς της Σμύρνης χρησιμοποιήθηκε, ως νεκροταφείο κατά τη Βυζαντινή και Οθωμανική Εποχή.
Θα την βρείτε στο κέντρο της πόλης στην οδό Tarik Sari Sokağı No29.
Αν πάτε με δικό σας αυτοκίνητο υπάρχει κοντά ένα 6οροφο παρκινγκ ( Çankaya, 939. Sk. NO:1, 35280 Konak/İzmir) έμαθα εκ των υστέρων ότι μπορείτε από εκεί, να πάρετε μερικές ωραίες φωτογραφίες του αρχαιολογικού χώρου από ψηλά.
Η είσοδος στην αγορά στοιχίζει 50 LT (28-8-22 τελευταίας ενημέρωση).
Δείτε στο τέλος, προηγούμενα άρθρα πως θα εξοικονομήσετε χρήματα με την κάρτα MUSEUM PASS για την είσοδό σας σε μουσεία και αρχαιολογικούς χώρους.
Δείτε στο τέλος, ποιους άλλους αρχαιολογικούς χώρους μπορείτε να επισκεφτείτε στην περιοχή.
Δείτε στο τέλος, ποιους άλλους αρχαιολογικούς χώρους μπορείτε να επισκεφτείτε στην περιοχή.
Επίσκεψη στο Kadifekale πρόκειται για το κάστρο της Σμύρνης που βρίσκεται στο όρος Πάγος σε υψόμετρο 186 μέτρα. Χτίστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. από το διάδοχο του Μεγάλου Αλεξάνδρου, Λυσίμαχο στην ερειπωμένη ακρόπολη της αρχαίας πόλης, επανιδρύοντας τη Σμύρνη, τον Λυσίμαχο τον συναντήσαμε και στην αρχαία Πέργαμο αν θυμόσαστε (διαβάστε ΕΔΩ ). Για να φθάσετε εδώ θα χρειαστείτε αυτοκίνητο ή χρησιμοποιήστε τοπική συγκοινωνία.
Εμείς το είδαμε από τα παράθυρα του αυτοκινήτου μας επιστέφοντας στην Σμύρνη από την εκδρομή μας στην Έφεσο. Ήταν αργά και μας είπαν ότι δεν ήταν μια καλή ώρα για μια επίσκεψη εκεί.
Εκτός από τους 5 πύργους που υπάρχουν στα δυτικά του κάστρου και μέρος των τειχών του, της ρωμαϊκής περιόδου, προς τα νότια τα υπόλοιπα τμήματα είναι ερείπια, μπορείτε να δείτε στο εσωτερικό του και μερικές βυζαντινές δεξαμενές. Από τα ερείπια του κάστρου θα έχετε ωραία θέα στην πόλη και στο λιμάνι. Κάτω και γύρω από το κάστρο σήμερα υπάρχουν σπίτια που θυμίζουν φαβέλες και ζουν κυρίως μετανάστες κουρδικής καταγωγής.
Στην Τουρκία λατρεύω να επισκέπτομαι τα παζάρια τους. Τα χρώματα και τα αρώματα της Ανατολής με μαγεύουνε πραγματικά. Έτσι δεν χάσαμε την ευκαιρία και προτείνουμε και σε εσάς μια επίσκεψη στο Κεμεραλτί Τσάρσισι - Keremalti ένα από τα πιο ζωντανά μέρη της Σμύρνης.
Ξεκινήστε από την πλατεία Konak και φθάστε μέχρι την αρχαία Αγορά, εξερευνώντας στο Kemeraltı bazzar τα καταστήματα, τα εργαστήρια με τους τεχνίτες στα ισόγεια και τους ορόφους, τα καφέ και τα εστιατόρια με μυρωδιές που σε προκαλούν να γευτείς τα πάντα, τις συναγωγές, τα τζαμιά, τα καραβάν σεράι που βρίσκονται σε αυτό το τεράστιο οικοδόμημα που χτίστηκε τον 17ο αιώνα και συνεχίζει να υπάρχει και να λειτουργεί μέχρι σήμερα στην καρδιά της Σμύρνης. Μέσα στα στενά του Kemeraltı bazzar να είσαι προετοιμασμένος ότι θα χάσεις τον δρόμο σου, θα παρασυρθείς πολλές φορές, δεν θα ξαναβρείς ότι έχασες αλλά να είσαι σίγουρος ότι θα σε βοηθήσουν στο τέλος να βρεις τον δρόμο σου οι φιλόξενοι Σμυρνιοί. Να είσαι όμως πάντα προσεκτικός που πας και με ποιους πας. Και μια συμβουλή αν κάτι το θέλεις πολύ, να το αγοράζεις, να το βλέπεις και να το δοκιμάζεις τη στιγμή που το βρήκες, γιατί σε τέτοια μέρη δεν υπάρχει επιστροφή, παρασύρεσαι και προχωράς.
Στο Κεμεραλτί θα βρείτε μερικά από τα πιο σημαντικά τζαμιά της πόλης. Δεν ξέρω αλλά σ αυτό το ταξίδι μάλλον δεν πρόλαβα να επισκεφτώ κάποιο, δεν φωτογράφισα κανένα, δεν θυμάμαι κανένα. Αν έχετε να προτείνετε κάποιο μπορείτε να το γράψετε με ένα σχόλιο σας στο τέλος τους άρθρου για να βοηθήσουμε τους αναγνώστες μας.
Αλλα σημαντικά αξιοθέατα για επίσκεψη είναι το αρχαιολογικό Μουσείο, το εθνογραφικό Μουσείο, το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, το Μητροπολιτικό Μουσείο Σμύρνης, το Μουσείο Σιδηροδρόμων και ο ο σιδηροδρομικός σταθμός του Alsancak, ένα υπέροχο κτίσμα του 1858 σε αποικιακό στυλ που λειτουργεί ως σήμερα και πολλά ακόμη που οποίος έχει χρόνο μπορεί να τα ανακαλύψει.
Τέλος θα ήθελα να αναφερθώ σε 2 ορθόδοξες εκκλησίες που μπορείτε να επισκεφτείτε στην Σμύρνη.
Αν βρεθείτε στη Χίο πάρτε το καραβάκι για Τσεσμέ και από εκεί με το λεωφορείο σε μια ώρα θα βρεθείτε στην Σμύρνη.
TIPS
✅Στην πόλη θα μετακινηθείτε με τα πόδια, με το μετρό και με το τραμ. Το ποδήλατο επίσης είναι μια καλή λύση για τις βόλτες στη πόλη.
Επίσης κάποιες παραθαλάσσιες διαδρομές από περιοχή σε περιοχή θα τις κάνετε με τα πλοιάρια που θα βρείτε στις αποβάθρες.
✅Για την είσοδό σας στην Τουρκία, θα χρειαστείτε ταυτότητα νέου τύπου, αλλά πάντα θα σας γράφω ότι ο καλύτερος και πιο γρήγορος τρόπος για να ταξιδεύετε είναι το διαβατήριο. Ως Έλληνες πολίτες δεν θα χρειαστείτε visa. Οι ταξιδιώτες άλλων εθνικοτήτων καλό είναι να συμβουλευτείτε τις αρμόδιες υπηρεσίες για το ταξίδι σας, στην Τουρκία και τι έγγραφα θα χρειαστείτε.
✅Την ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΡΕΣΒΕΙΑ θα την βρείτε :
Consulate General of Greece in Istanbul - Tourism Office
Στο Κεμεραλτί θα βρείτε μερικά από τα πιο σημαντικά τζαμιά της πόλης. Δεν ξέρω αλλά σ αυτό το ταξίδι μάλλον δεν πρόλαβα να επισκεφτώ κάποιο, δεν φωτογράφισα κανένα, δεν θυμάμαι κανένα. Αν έχετε να προτείνετε κάποιο μπορείτε να το γράψετε με ένα σχόλιο σας στο τέλος τους άρθρου για να βοηθήσουμε τους αναγνώστες μας.
Αλλα σημαντικά αξιοθέατα για επίσκεψη είναι το αρχαιολογικό Μουσείο, το εθνογραφικό Μουσείο, το Μουσείο Ιστορίας και Τέχνης, το Μητροπολιτικό Μουσείο Σμύρνης, το Μουσείο Σιδηροδρόμων και ο ο σιδηροδρομικός σταθμός του Alsancak, ένα υπέροχο κτίσμα του 1858 σε αποικιακό στυλ που λειτουργεί ως σήμερα και πολλά ακόμη που οποίος έχει χρόνο μπορεί να τα ανακαλύψει.
Ο Ορθόδοξος Ναός της Αγίας Φωτεινής, θα τον βρείτε δίπλα στο Νοσοκομείο Παίδων Σμύρνης, στην οδό Sezer Doğan Sok. (1374) No: 24/1 Alsancak, 35210 Konak/ İzmir. Ο ναός αυτός ήταν ένας παλιός Προτεσταντικός Ναός και σήμερα λειτουργεί ως Ορθόδοξος και γίνονται κανονικά οι Ιερές Ακολουθίες καθημερινά και η Θεία Λειτουργία τις Κυριακές και τις μεγάλες εορτές του Ορθοδόξου Εορτολογίου.
Τον αναφέρω επειδή σε πολλούς από εμάς είναι γνωστή η ιστορία με το καμπαναριό του της αρχικής Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης, που ομοίωμα του κατασκευάστηκε στον Ιερό ναό της Αγίας Φωτεινής, στη Νέα Σμύρνη της Αθήνας από τους πρόσφυγες της Σμύρνης σε ανάμνηση της θλιβερής ιστορίας της ανατίναξης και καταστροφής του αρχικού ναού, το 1922.
Η Αγία Φωτεινή ήταν ο Μητροπολιτικός ναός της Σμύρνης και ήταν αφιερωμένος στην Αγία Φωτεινή την Σαμαρείτιδα. Ξεχώριζε για το πανύψηλο μαρμάρινο και περίτεχνο καμπαναριό της που σχεδίασε ο Σμυρναίος αρχιτέκτονας Ξενοφώντας Λάτρης, ο ίδιος σχεδίασε και το Ναό της Παναγίας της Τήνου.
Το καμπαναριό ύψους 30 μέτρων, φαίνονταν από παντού στην πόλη ενώ ήταν και ο φάρος θα λέγαμε για τα πλοία που έμπαιναν στο λιμάνι μέχρι το 1922 που καταστράφηκε ολοσχερώς.
Σε ανάμνηση της πατρίδας που έχασαν οι Σμυρνιοί πρόσφυγες έκτισαν στην Νέα Σμύρνη της Αθήνας, τη δεκαετία του ΄30, νέο ναό αφιερωμένο στην Αγία Φωτεινή και μάλιστα μετέφεραν από τον Ναό του Αγίου Ιωάννη της Σμύρνης, που γλύτωσε από την καταστροφική μανία και πύρινη λαίλαπα, επειδή βρίσκονταν σε λόφο της πόλης, τον άμβωνα, το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον δεσποτικό θρόνο. Αργότερα το 1996 πρόσθεσαν ένα καμπαναριό 33 μέτρων, πιστό ομοίωμα του αρχικού καμπαναριού της Σμύρνης για να τους θυμίζει την "Χαμένη Πατρίδα".
Η εκκλησία του Αγίου Βουκόλου Σμύρνης. Η επίσκεψη μας στην Σμύρνη συνέπεσε με ένα σημαντικό γεγονός για την ορθοδοξία, την λειτουργεία της εκκλησίας πρώτη φορά μετά το 1922, με ειδική άδεια του τουρκικού κράτους. Η λειτουργία έγινε στις 17 Αυγούστου 2014. Ο Άγιος τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου κάθε έτους και θα τον βρείτε στην περιοχή Μπασμανέ.
Η εκκλησία του Αγίου Βουκόλου, άνοιξε για τους πιστούς το 1887. Σαν από θαύμα δεν υπέστη καταστροφές το 1922 όμως εγκαταλήφθηκε από τους πιστούς. Από τότε και αφού καλυφθήκαν οι αγιογραφίες, λειτούργησε σαν αρχαιολογικό μουσείο, σαν αίθουσα μελέτης όπερας και σαν αποθήκη. Από το 2003, ανήκει στον Μητροπολιτικό Δήμο της Σμύρνης. Τον Δεκέμβριο του 2008 ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης στην εκκλησία, αποκαλυφθήκαν οι τοιχογραφίες, ενώ με την ολοκλήρωση των εργασιών από το 2010, άρχισε να χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Δύο από τις τέσσερις προσθήκες της εκκλησίας άνοιξαν ως το Μουσείο Τύπου της Ένωσης Δημοσιογράφων της Σμύρνης και το Μνημείο των Hanife Çetiner και Esin Yılmaz.
Είναι μια ερώτηση που δέχομαι συχνά, τι μας προτείνεις να φάμε? λοιπόν, στην Σμύρνη δεν θα έχετε κανένα πρόβλημα και μπορείτε να φάτε τα πάντα αφού όπως θα διαπιστώσετε και εσείς τα φαγητά τους μοιάζουν με τα Ελληνικά, αφού οι πρόσφυγες που έφτασαν στην χώρα μας κατάφεραν να τα εντάξουν με επιτυχία και στην Ελληνική κουζίνα.
Θα ξεκινήσω από το simit το γνωστό μας κουλούρι που πρέπει να δοκιμάσετε οπωσδήποτε,
επίσης δοκιμάστε ένα Kumru, το τούρκικο σάντουιτς σε κουλούρι, συνήθως γεμιστό με τυρί, ντομάτα και σουτζούκι.
Θα συνεχίσω με το Kadinbudu Kofte, που σημαίνει μπούτι γυναίκας κατά λέξη και είναι κεφτεδάκια από μοσχαρίσιο ή αρνίσιο κιμά, ρύζι και μπαχαρικά.
Οι πίτες, açması börek όπως τις λένε με γέμιση, ότι βάλει ο νου σας, σπανάκι, τυρί, πατάτα, κιμά, όπως και τα λαχμαντζούν και οι γκιοζλεμέδες είναι από τα εδέσματα που μπορούν να δοκιμαστούν κάθε ώρα της ημέρας είτε σαν κύριο γεύμα είτε για να σπάσετε την πείνα ή την λαιμαργία σας.
Τον αναφέρω επειδή σε πολλούς από εμάς είναι γνωστή η ιστορία με το καμπαναριό του της αρχικής Αγίας Φωτεινής της Σμύρνης, που ομοίωμα του κατασκευάστηκε στον Ιερό ναό της Αγίας Φωτεινής, στη Νέα Σμύρνη της Αθήνας από τους πρόσφυγες της Σμύρνης σε ανάμνηση της θλιβερής ιστορίας της ανατίναξης και καταστροφής του αρχικού ναού, το 1922.
Η Αγία Φωτεινή ήταν ο Μητροπολιτικός ναός της Σμύρνης και ήταν αφιερωμένος στην Αγία Φωτεινή την Σαμαρείτιδα. Ξεχώριζε για το πανύψηλο μαρμάρινο και περίτεχνο καμπαναριό της που σχεδίασε ο Σμυρναίος αρχιτέκτονας Ξενοφώντας Λάτρης, ο ίδιος σχεδίασε και το Ναό της Παναγίας της Τήνου.
Το καμπαναριό ύψους 30 μέτρων, φαίνονταν από παντού στην πόλη ενώ ήταν και ο φάρος θα λέγαμε για τα πλοία που έμπαιναν στο λιμάνι μέχρι το 1922 που καταστράφηκε ολοσχερώς.
Σε ανάμνηση της πατρίδας που έχασαν οι Σμυρνιοί πρόσφυγες έκτισαν στην Νέα Σμύρνη της Αθήνας, τη δεκαετία του ΄30, νέο ναό αφιερωμένο στην Αγία Φωτεινή και μάλιστα μετέφεραν από τον Ναό του Αγίου Ιωάννη της Σμύρνης, που γλύτωσε από την καταστροφική μανία και πύρινη λαίλαπα, επειδή βρίσκονταν σε λόφο της πόλης, τον άμβωνα, το ξυλόγλυπτο τέμπλο και τον δεσποτικό θρόνο. Αργότερα το 1996 πρόσθεσαν ένα καμπαναριό 33 μέτρων, πιστό ομοίωμα του αρχικού καμπαναριού της Σμύρνης για να τους θυμίζει την "Χαμένη Πατρίδα".
Η εκκλησία του Αγίου Βουκόλου Σμύρνης. Η επίσκεψη μας στην Σμύρνη συνέπεσε με ένα σημαντικό γεγονός για την ορθοδοξία, την λειτουργεία της εκκλησίας πρώτη φορά μετά το 1922, με ειδική άδεια του τουρκικού κράτους. Η λειτουργία έγινε στις 17 Αυγούστου 2014. Ο Άγιος τιμάται στις 6 Φεβρουαρίου κάθε έτους και θα τον βρείτε στην περιοχή Μπασμανέ.
Η εκκλησία του Αγίου Βουκόλου, άνοιξε για τους πιστούς το 1887. Σαν από θαύμα δεν υπέστη καταστροφές το 1922 όμως εγκαταλήφθηκε από τους πιστούς. Από τότε και αφού καλυφθήκαν οι αγιογραφίες, λειτούργησε σαν αρχαιολογικό μουσείο, σαν αίθουσα μελέτης όπερας και σαν αποθήκη. Από το 2003, ανήκει στον Μητροπολιτικό Δήμο της Σμύρνης. Τον Δεκέμβριο του 2008 ξεκίνησαν οι εργασίες αποκατάστασης στην εκκλησία, αποκαλυφθήκαν οι τοιχογραφίες, ενώ με την ολοκλήρωση των εργασιών από το 2010, άρχισε να χρησιμοποιείται για πολιτιστικές εκδηλώσεις. Δύο από τις τέσσερις προσθήκες της εκκλησίας άνοιξαν ως το Μουσείο Τύπου της Ένωσης Δημοσιογράφων της Σμύρνης και το Μνημείο των Hanife Çetiner και Esin Yılmaz.
ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ
Η Σμύρνη είναι η πόλη της Τουρκίας που με εντυπωσίασε, έχει στοιχεία της Ανατολής αλλά και τον αέρα της Δύσης. Το λιμάνι, ένα από τα μεγαλύτερα της χώρας, οι εγκαταστάσεις του, τα έργα ανάπλασης της ακτογραμμής προφέρουν στους κάτοικους δουλειές, ανάσσες και ποιότητα ζωής.
Η Τουρκική σημαία στέκεται ψηλά σε πολλά σημεία της πόλης και οι φωτογραφίες του Κεμάλ είναι κρεμασμένες σχεδόν παντού.
Οι άνθρωποι είναι ήρεμοι, φιλικοί, πρόθυμοι να σε εξυπηρετήσουν.
Περπατούν χαλαρά στις βόλτες τους, μόνοι τους, με παρέες με την οικογένεια τους, σε ένα περιβάλλον τουλάχιστον στο κέντρο της πόλης, που χαίρεσαι να ζεις και να απολαμβάνεις.
Υπάρχει τάξη, καθαριότητα, αστυνομία για να αισθάνεσαι πιο ασφαλής.
Ακόμη και τα αδέσποτα σκυλιά που θα συναντήσεις στις βόλτες σου, είναι ήσυχα αν φυσικά δεν τα πειράξεις, υπάρχει τροφή και νερό για αυτά σε ειδικά συστήματα τροφοδότησης και είναι μαρκαρισμένα από τον Δήμο.
ΤΙ ΘΑ ΦΑΤΕ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
Θα ξεκινήσω από το simit το γνωστό μας κουλούρι που πρέπει να δοκιμάσετε οπωσδήποτε,
επίσης δοκιμάστε ένα Kumru, το τούρκικο σάντουιτς σε κουλούρι, συνήθως γεμιστό με τυρί, ντομάτα και σουτζούκι.
Θα συνεχίσω με το Kadinbudu Kofte, που σημαίνει μπούτι γυναίκας κατά λέξη και είναι κεφτεδάκια από μοσχαρίσιο ή αρνίσιο κιμά, ρύζι και μπαχαρικά.
Οι πίτες, açması börek όπως τις λένε με γέμιση, ότι βάλει ο νου σας, σπανάκι, τυρί, πατάτα, κιμά, όπως και τα λαχμαντζούν και οι γκιοζλεμέδες είναι από τα εδέσματα που μπορούν να δοκιμαστούν κάθε ώρα της ημέρας είτε σαν κύριο γεύμα είτε για να σπάσετε την πείνα ή την λαιμαργία σας.
Άλλο ένα τοπικό φαγητό που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι το κεσκέκι, αλεσμένο στάρι βρασμένο σε ζωμό κρέατος, που φέρνει λίγο σε πουρέ ή παχιά σούπα.
Ντονέρ, κεμπάπ, κοκορέτσι ψιλοκομμένα σε ekmek έχουν την τιμητική εδώ και θα σας σπάσουν οι μύτες από την μυρωδιά την ώρα που ψήνονται.
Φυσικά αν η τσέπη σας το σηκώνει προτείνω να φάτε φρέσκα ψαρικά στις παραλιακές ταβέρνες και να δοκιμάσετε τα μικρά πιατάκια με τα σαλατικά, τις αλοιφές και τα τουρσιά που θα σας φέρουν να διαλέξετε.
Τα μύδια γεμιστά με ρύζι, πρέπει να τα δοκιμάσετε είτε σε κάποιο εστιατόριο είτε από κάποιον πλανόδιο πωλητή που θα βρείτε στην παραλία. Την επιλογή την αφήνω σ΄ εσάς.
Από γλυκά τι να γράψω! Μπακλαβάδες, κανταΐφια, μουχαλεμπί, σεκέρ παρέ, ότι σιροπιαστό γλυκό βάλει ο νους και η όρεξη, λουκούμια με υπέροχες γεύσεις μέντας και τριαντάφυλλου και φυσικά υπέροχα παγωτά από αυτούς τους ντουντουρμάδες τους μαστιχωτούς που θα τους βρείτε και στα μαγαζιά αλλά και σε υπαίθριους πωλητές στις βόλτες σας. Έκπληξη το zerde, ένα είδος ρυζόγαλου με σαφράν.
Η Σμύρνη φημίζεται για τους λουκουμάδες της αλλά και για τα izmir bombasi, ένα είδος κουραμπιέ μοιάζει με μπισκότα γεμιστά με σοκολάτα. Τραγανά από έξω και με ρευστή γέμιση σοκολάτας μέσα τους.
Ντονέρ, κεμπάπ, κοκορέτσι ψιλοκομμένα σε ekmek έχουν την τιμητική εδώ και θα σας σπάσουν οι μύτες από την μυρωδιά την ώρα που ψήνονται.
Φυσικά αν η τσέπη σας το σηκώνει προτείνω να φάτε φρέσκα ψαρικά στις παραλιακές ταβέρνες και να δοκιμάσετε τα μικρά πιατάκια με τα σαλατικά, τις αλοιφές και τα τουρσιά που θα σας φέρουν να διαλέξετε.
Τα μύδια γεμιστά με ρύζι, πρέπει να τα δοκιμάσετε είτε σε κάποιο εστιατόριο είτε από κάποιον πλανόδιο πωλητή που θα βρείτε στην παραλία. Την επιλογή την αφήνω σ΄ εσάς.
Από γλυκά τι να γράψω! Μπακλαβάδες, κανταΐφια, μουχαλεμπί, σεκέρ παρέ, ότι σιροπιαστό γλυκό βάλει ο νους και η όρεξη, λουκούμια με υπέροχες γεύσεις μέντας και τριαντάφυλλου και φυσικά υπέροχα παγωτά από αυτούς τους ντουντουρμάδες τους μαστιχωτούς που θα τους βρείτε και στα μαγαζιά αλλά και σε υπαίθριους πωλητές στις βόλτες σας. Έκπληξη το zerde, ένα είδος ρυζόγαλου με σαφράν.
Η Σμύρνη φημίζεται για τους λουκουμάδες της αλλά και για τα izmir bombasi, ένα είδος κουραμπιέ μοιάζει με μπισκότα γεμιστά με σοκολάτα. Τραγανά από έξω και με ρευστή γέμιση σοκολάτας μέσα τους.
Φυσικά και θα δοκιμάσετε τούρκικο καφέ και τσάι. Θα πιείτε χυμούς και μπύρες. Από τοπικές μπύρες προτείνω την Efes Pilsen, μια τουρκική μάρκα μπύρας. Το κρασί είναι ακριβό λόγω φορολογίας για αυτό δείτε τον τιμοκατάλογο πριν το παραγγείλετε.
ΠΩΣ ΘΑ ΦΤΑΣΕΤΕ ΣΤΗΝ ΣΜΥΡΝΗ
Αεροπορικώς απευθείας από Αθήνα αλλά και από Θεσσαλονίκη η Turkish Airlines, η Aegean και η τουρκική Pegasus εκτελούν τακτικά δρομολόγια ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η διάρκεια της πτήσης είναι 45 λεπτά. Το αεροδρόμιο ονομάζεται İzmir Adnan Menderes.
Αεροπορικώς απευθείας από Αθήνα αλλά και από Θεσσαλονίκη η Turkish Airlines, η Aegean και η τουρκική Pegasus εκτελούν τακτικά δρομολόγια ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Η διάρκεια της πτήσης είναι 45 λεπτά. Το αεροδρόμιο ονομάζεται İzmir Adnan Menderes.
Επίσης μπορείτε να φθάσετε αεροπορικώς από Κωνσταντινούπολη.
Από Istanbul, απέχει οδικώς 482 χλμ και θα κάνετε περίπου 5 ώρες.
Εμείς την προσεγγίσαμε κατά την διάρκεια του road trip μας στα παράλια της Μικράς Ασίας από τον συνοριακό σταθμό των Κήπων, κάνοντας πολλές στάσεις και διανυκτερεύσεις κατά την διάρκεια του εβδομαδιαίου ταξιδιού σε διάφορες πόλεις, για να δούμε τα αξιοθέατα. Αν εσείς θέλετε να το κάνετε αυθημερόν θα διανύσετε από τα σύνορα 484 χλμ. και θα κάνετε ανάλογα την κίνηση 6μιση με 7ωρες για να φθάσετε.
Από Istanbul, απέχει οδικώς 482 χλμ και θα κάνετε περίπου 5 ώρες.
Εμείς την προσεγγίσαμε κατά την διάρκεια του road trip μας στα παράλια της Μικράς Ασίας από τον συνοριακό σταθμό των Κήπων, κάνοντας πολλές στάσεις και διανυκτερεύσεις κατά την διάρκεια του εβδομαδιαίου ταξιδιού σε διάφορες πόλεις, για να δούμε τα αξιοθέατα. Αν εσείς θέλετε να το κάνετε αυθημερόν θα διανύσετε από τα σύνορα 484 χλμ. και θα κάνετε ανάλογα την κίνηση 6μιση με 7ωρες για να φθάσετε.
Αν βρεθείτε στη Χίο πάρτε το καραβάκι για Τσεσμέ και από εκεί με το λεωφορείο σε μια ώρα θα βρεθείτε στην Σμύρνη.
TIPS
Για πιο μακρινές αποστάσεις εκτός πόλης θα χρησιμοποιήσετε τοπικά λεωφορεία και το τρένο.
❕Αγοράστε μια Izmirim Kart, για τις μεταφορές σας, σίγουρα συμφέρει.
Επίσης κάποιες παραθαλάσσιες διαδρομές από περιοχή σε περιοχή θα τις κάνετε με τα πλοιάρια που θα βρείτε στις αποβάθρες.
Consulate General of Greece in Istanbul - Tourism Office
Address : Ataturk Caddesi No.262, Alsancak, 35220 Izmir, Turkey
✅Το νόμισμα είναι η Τουρκική λίρα TL
✅Το νόμισμα είναι η Τουρκική λίρα TL
✅Στην Τουρκία υπάρχουν 3 εταιρείες κινητής τηλεφωνίας για να επιλέξετε το πρόγραμμα που θα χρειαστείτε τις ημέρες που θα μείνετε στην χώρα
- Turkcell
- Vodafone
- Turk Telekom
✅Το οδοιπορικό στην Μικρά Ασία έγινε τον τον Αύγουστο του 2014 από όπου είναι και το φωτογραφικό υλικό.
✅Προσπάθησα να εμπλουτίσω τα άρθρα με νεότερες πληροφορίες όπως τις αντλώ από επίσημες πηγές του διαδικτύου, που θα μας φανούν χρήσιμες για ένα νέο ταξίδι μας.
✅Προσπάθησα να εμπλουτίσω τα άρθρα με νεότερες πληροφορίες όπως τις αντλώ από επίσημες πηγές του διαδικτύου, που θα μας φανούν χρήσιμες για ένα νέο ταξίδι μας.
ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΤΕ ΤΑ ΤΑΞΙΔΙΑ ΜΑΣ ΣΕ REAL TIME
INSTAGRAM TripsandDreamsbyMary
Διαβάστε επίσης για το οδοιπορικό μας, στη ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ
Κιρκιντζές ή Ορεινή Έφεσσος ή Σιρίντζε- Sirince
ΜΙΚΡΑ ΑΣΙΑ - από τους Κήπους του Εβρου στο Τσανακαλέ και την Τροία
Βόλτες στο γραφικό Αϊβαλί (Αyvalik) και τη Cunda
1 ημέρα στον αρχαιολογικό χώρο της Περγάμου μέσα από το φωτογραφικό μας φακό
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου